Co wydarzyło się w czerwcu?

1 czerwca

1916 – dobiegła końca, dwudniowa, największa bitwa morska I wojny światowej, zwana bitwą jutlandzką. Anglicy mieli 28 pancerników i 17 krążowników pancernych (stracili prawie 7 tys. marynarzy i 6 krążowników), zaś Niemcy mieli 22 pancerniki i 11 krążowników pancernych (stracili 3 tysiące marynarzy oraz po jednym pancerniku i krążowniku). Bitwa zakończyła się remisem. Anglicy ponieśli większe straty, ale Niemcom nie udało się przełamać blokady morskiej.

1926 – elekcja Ignacego Mościckiego na prezydenta II RP (kadencja 1926-1939).

1937 – ustanowiono herb Krakowa.

2 czerwca 1719 – pożar Lublina.

3 czerwca 1939 – otwarto Tor wyścigów konnych Służewiec w Warszawie.

4 czerwca 1920 – Węgry podpisały traktat w Trianon, na mocy którego utraciły prawie 70% swojego terytorium na rzecz swoich sąsiadów – Rumunii, Czechosłowacji, Królestwa Serbów, Chorwatów i Słoweńców (późniejsza Jugosławia), Austrii i Polski

5 czerwca 1942 – Japończycy rozpoczęli odwrót spod Midway. Bitwa uważana jest za punkt zwrotny w wojnie na Pacyfiku, zakończonej w 1945 roku zwycięstwie Stanów Zjednoczonych.

6 czerwca 1794 – wojska polskie doznały klęski pod Szczekocinami. Bitwa ta zapoczątkowała upadek Powstania Kościuszkowskiego, którego efektem był III rozbiór Polski w 1795 roku.

8 czerwca 1926 – powstał drugi rząd Kazimierza Bartla.

9 czerwca 1595 – urodził się Władysław IV Waza, król Polski, tytularny król Szwecji i car Rosji, jeden z najwybitniejszych władców Rzeczypospolitej Obojga Narodów.

10 czerwca 1190 – podczas III wyprawy krzyżowej zginął cesarz niemieckie Fryderyk I Barabarossa.

11 czerwca 1937 – rozstrzelano w Moskwie marszałka Michaiła Tuchaczewskiego, marszałka Związku Radzieckiego, biorącego udział między innymi w wojnie polsko – bolszewickiej w latach 1919 – 1920.

12 czerwca

1899 – przedsiębiorstwo Renault zaprezentowało w Paryżu swój pierwszy pojazd – Typ A.

1908 – urodził się Otto Skorzenny, niemiecki komandos, oficer SS, biorący udział w uwolnieniu dyktatora Włoch Benito Mussoliniego, dowódca komandosów podczas operacji w Ardenach w grudniu 1944 roku

14 czerwca 1940 – do Auschwitz dotarł z Tarnowa pierwszy masowy transport w historii tego obozu koncentracyjnego. Znajdowało się w nim 728 mężczyzn, w większości polskich więźniów politycznych.

15 czerwca 1882 – urodził się Ion Antonescu, rumuński polityk, marszałek i faszystowski dyktator Rumunii w latach 1940 – 1944, jeden z głównych sojuszników Adolfa Hitlera.

17 czerwca 1934 – Prezydent RP Ignacy Mościcki wydał rozporządzenie o utworzeniu obozu odosobnienia w Berezie Kartuskiej.

18 czerwca 1815 – Napoleon Bonaparte doznał z rąk koalicji złożonej z Wielkiej Brytanii, Prus, Niderlandów oraz państw niemieckich klęskę pod Waterloo. Bitwa ta przesądziła o ostatecznym upadku Bonapartego.

19 czerwca 1669 – Michał Korybut Wiśniowiecki został wybrany na króla Polski. Za jego rządów doszło do podpisania w 1672 roku upokarzającego pokoju w Buczaczu, na mocy którego Polska zrzekała się na rzez Imperium Osmańskiego Podola i części Ukrainy oraz stawała się lennem tureckim.

20 czerwca

451 – ostatnie zwycięstwo Rzymu: bitwa na Polach Katalaunijskich w Galii. Naprzeciwko siebie stanęło po około 50 tys. Rzymian i sprzymierzonych z nimi Germanów oraz drugie tyle Hunów i plemion im podporządkowanych. Straty nie są znane. Musiały być jednak olbrzymie. Szacuje się na 50 tysięcy wszystkich ofiar! Bitwa ta przedłużyła byt Cesarstwa Zachodniego o 25 lat.

1566 – urodził się Zygmunt III Waza, król Polski i Wielki Książę Litewski oraz król Szwecji. Był jednym z najdłużej panujących władców w dziejach Polski, od 1587 do 1632 roku. Za jego rządów wojska polskie opanowały Moskwę, a terytorium Rzeczypospolitej powiększono o ziemię smoleńską, czernichowską i siewierską, dzięki czemu Polska osiągnęła obszar 990 tys. km², co stanowiło największą powierzchnię, jaką nasze państwo miało w swej historii.

21 czerwca 1305 – zmarł Wacław III, król Polski w latach 1300 – 1305.

22 czerwca 1941 – operacja “Barbarossa”, czyli agresja III Rzeszy i jej sojuszników (3,8 mln żołnierzy z 3,5 tys. czołgów) na ZSRR (2,9 mln żołnierzy, a po mobilizacji niemal 5 milionów z 23 tys. czołgów). Umownym końcem operacji była klęska Wehrmachtu pod Moskwą 5 grudnia 1941 roku. Do tego czasu straty Hitlera dochodziły do 1 mln żołnierzy, zaś Stalina niemal 5 milionów, z czego 3 mln dostało się do niewoli.23 czerwca – w 1703 roku urodziła się Maria Leszczyńska, córka króla polskiego Stanisława Leszczyńskiego, królowa Francji, żona Ludwika XV.

24 czerwca 972 – doszło do starcia pod Cedynią wojsk Mieszka I i margrabiego Marchii Łużyckiej – Hodona. Pomimo wcześniej podpisanych przez polskiego księcia i Ottona I Wielkiego traktatów, możnowładcy niemieccy bez zgody cesarza zdecydowali się najechać na Pomorze Zachodnie, będące wówczas od kilku lat we władaniu Polan. Władca Polski stworzył w okolicach Cedyni gród warowny, jednak na tym terenie znajdował się także, stanowiący szlak handlowy, bród na Odrze. Powodem ataku Hodona na te ziemie była więc najprawdopodobniej walka o strefę wpływu.

25 czerwca 1447 – Kazimierz IV Jagiellończyk został koronowany w Krakowie na króla Polski.

27 czerwca

1629 – wojska polskie pod dowództwem hetmana Stanisława Koniecpolskiego rozbiły wojska szwedzkie dowodzone przez króla Gustawa Adolfa pod Trzcianą. Był to największy polski triumf nad Szwedami od czasów Kircholmu w 1605 roku.

1920 – Władysław Grabski został premierem RP.

1928 – Z powodu złego stanu zdrowia Józef Piłsudski ustąpił ze stanowiska premiera.

28 czerwca 1651 – rozpoczęła się bitwa pod Beresteczkiem, jedna z największych bitew lądowych XVII wieku w czasie Powstania Chmielnickiego. Zakończyła się 10 lipca zwycięstwem wojsk polskich.

28 czerwca 1914 – miał miejsce zamach na następcę tronu Austro-Węgier – arcyksięcia Franciszka Ferdynanda oraz jego żonę. W tego wyniku tego wydarzenia oboje zmarli. Zamachowcami było pięciu członków serbskiej organizacji nacjonalistycznej nazywanej „Czarną Ręką”. 

28 czerwca

1919 – podpisanie przez Niemcy traktatu pokojowego w Wersalu z państwami Ententy kończącego oficjalnie I wojnę światową.

1934 – w nocy z 29 na 30 czerwca miała miejsce „noc długich noży”. Podczas tej czystki ujęto i zamordowano 77 przeciwników Adolfa Hitlera wewnątrz ruchu narodowosocjalistycznego, z Ernestem Röhmem, szefem SA, na czele. Jedną z ofiar był Bernhard Stempfle. 

28 czerwca 1956 – miały miejsce w Poznaniu pierwsze w PRL strajki i demonstracje. Rozpoczęły się one w Zakładach Przemysłu Metalowego H. Cegielski Poznań (wówczas nazwanych imieniem Józefa Stalina). Pracownicy nie zgadzali się m.in. na niesprawiedliwe płace, niesłuszne pobierane podatki i złe warunki pracy. Najpierw pokojowo negocjowali swoje postulaty, jednak mimo początkowej zgody na postawione przez nich warunki, minister Przemysłu Maszynowego chwilę później wycofał się części uzgodnień.

29 czerwca 1991 – Warszawska FSO zakończyła produkcję Fiata 125p.

30 czerwca 1587 – w podwarszawskiej Woli rozpoczęła się wolna elekcja, w wyniku której nowym królem Polski został Zygmunt III Waza.

Autorzy:

Kacper Pachoł

Klaudia Kierepka

Daria Romanowska